KALI / ESCRIMA
Kısa , uzun sopa tek bıcak çift bıçak uzun Kılıç pala ile yapılan dünyada popileritesi hızla yayılan kökü çok eskilere dayanan Filipin lerde ispanyol istilalarından korunmak icin geliştirilmiş bir savaş sanatıdır
1521 yılına kadar uzanan bir geçmiş
Amerika Birleşik Devletleri’ne Filipinliler tarafından getirilen savaş sanatı Escrima, Arnis ve Kali isimleriyle de anılır. Escrima, İspanyolların Filipin Adaları’na geldiği 1521 yılına kadar uzanan uzun bir geçmişe sahiptir ve İspanyolların sömürgeleştirme hareketinden önce okuma, yazma, din ve Sanskritçe gibi bir boş zaman etkinliği olarak öğretilmiştir.
Escrima gizli bir savaş sanatı haline geliyor
İspanyol sömürgeciler, güçlü bir direniş süreci sergileyen ve bololarını, hançer ve sopalarını ölümcül bir şekilde kullanmaktan çekinmeyen yerel halkı bastırmak için destek birliklerinin ve ateşli silahların yardımına ihtiyaç duymuşlardır. İspanyollar 17.yy’da hakimiyetlerini güçlendirdikten sonra da Escrima sanatınının öğretimini ve icrasını, bununla beraber palaya benzeyen ve bıçak kısmı uzun bir silah olan bolo ve hançer taşınmasını da yasaklamışlardır. (Japon derebeylerinin Okinawa’da silah bulundurmayı yasakladıkları gibi). Vatansever Filipinlileri ‘medenileştirmek’ gerekçesiyle getirilen bu yasaklar sonucunda Escrima gizli bir savaş sanatı haline gelmiştir. (Benzer bir durum Okinawa’da Karate’nin başına gelmişti)
Gizli gizli çalışılan Escrima sanatı,tekrar ortaya çıktığında da İspanyollar tarafından fark edilemeyecek bir form kazanmış, Escrima hareketleri yerel müziklerle icra edilen zararsız bir dans haline getirilmiştir. Sömürgeci yöneticiler arasında da popülerlik kazanan bu ‘dans’ festivaller ve halka açık yerlerde gösteriler olarak sunulmuştur. Fakat bu süreç içinde gerçek Escrima da yok olmamış, her fırsatta İspanyol sömürgecilerin karşısına gerçek bir güç olarak çıkmıştır. Ortak olarak Escrima adı altında toplanan birçok farklı bölgesel stil yüzyıllar boyunca, özellikle babadan oğula olmak üzere, nesilden nesile aktarılarak bu savaş sanatının yok olması önlenmiştir..
İspanyol hakimiyetinin sona ermesi ve Amerikalıların 1898’de yönetime geçmesiyle Escrima üzerindeki yasaklar kalkmış, festivallerde halka açık dostça müsabakalar düzenlenmeye başlanmıştır. Fakat bu savaşın hocaları Escrima’yı yarı gizli bir etkinlik olarak muhafaza etmeyi yeğlemişlerdir.
Escrima’nın etkinliği kanıtlanıyor
Sonraki yıllarda ülkede savaş sanatlarıyla ilgili pek çok faaliyet gerçekleştirilmiştir. Fakat aynı zamanda Japonların işgaliyle yeni bir savaş sürecine girilmiş ve birçok Filipinli, gerilla birliklerinde Amerikalılarla birlikte çalışmıştır. Bu Filipinlilerin birçoğu, gerçekleştirdikleri sayısız yakın dövüşte, aldıkları Escrima eğitimi sayesinde hayatta kalmayı başarabilmişlerdir. Dolayısıyla, Escrima, etkinliği çok uzun bir süreç boyunca gerçek dövüşlerle ciddi şekilde kanıtlanmış bir savaş sanatıdır.
Amerika’ya yayılma dönemi
Savaş bittikten sonra birçok Filipinli Amerika’ya göç etmiş ve beraberinde Escrima’yı da götürmüştür. Göçmenlerin çoğu Havai ve Kaliforniya’da yaşamaya başlamışlardır. Kaliforniya’ya gidenlerin büyük bir kısmı da Stockton’a yerleşmiş ve Arnis / Escrima, buradan başlayarak Amerika’daki savaş sanatları dünyasına girmiştir. Escrima’nın keşfedilmesi ve Nunchaku adlı silahın yaygın bir şekilde kullanılmasındaki en büyük etken, Bruce Lee’nin son dönemindeki çalışmalarıdır. Bruce Lee’nin bu “çifte sopası” “Enter the Dragon” ve tamamlayamadığı “Game of Death” adlı filmlerinde kullanması sayesinde Filipinlilere Özgü Sopa Dövüşü herkes tarafından tanınmaya başlanmıştır. Bruce Lee, Escrima’yı öğrencisi ve arkadaşı Danny Inosanto’dan, Danny Inosanto da Stockton, Kaliforniya’da ünlü bir Escrimador’dan (Escrima sanatını uygulayanlara verilen bir unvan) öğrenmişti. Filipin Savaş Sanatları, popüler savaş sanatları dünyasına geç girdiği için pek çok insan tarafından bilinmemektedir.
KALI - ESCIRIMA - ARNIS
Arnis,Kali ya da Escrima ismi eş anlamlı olarak kullanılır .Arnis kelimesi Arnis de mano yani el ustalığı sözünden gelmedir
Kali filipinlerdeki tarihten gelen adıdır
Escrima için ise sopa dövüşü diyebiliriz.Yani şu anda kimse ayrı ayrı Arnis,Kali ya da Escrima öğreticem demez, diyemez.Farklılıklar alt sistemlerdedir: sistemlerin kurucularından kaynaklanan yorum farklılıkları vardır.Çıkış noktaları ise aynıdır.
Sistemler içindeki bu değişim hala da devam etmektedir.
Sistemlerin başındaki insanların değişmesiyle bu sistemlere eklemeler yada eksiltmeler yapılıabilir, yani yaşayan bir organizasyon gibi düşünebiliriz
Kali, Escirima ve Arnis, Filipinler'e özgü savunma
sanatlarıdır. çeşitli sialhları kullanabilme bilgisini
içerir. Arnis, Filipinler'in kuzeyine, Escirima merkezi
ve Kali güney bölgelerine ait savunma sistemleridir.
Buna göre, her birinin yöresel bir doğası vardır.
Buradan yola çıkarsak; Escirima Manila üzerinden merkezi adalarda ve Kali'de Mindanao taraflarında
kullanılan sistemlerdi. Fakat tüm bunlara rağmen
her köyün, hatta her ustanın tarzında farklılıklar
gözlenebilirdi. Daha önemlisi bu sanatlar açısından
Illistrismo, Cabbellero ya da Cabales gibi birimlerin
önemlilik arz etmesidir.
TARİHÇE :
Kali, Arnis ve Escirima'dan daha eski bir sanattır.
Ve içerdiği teknikler açısından daha
kapsamlıdır.Escirima ve Arnis, Filipin halkının
İspanyol istilacılara karşı savunmakta
kullanabilecekleriaerodinamik ve basitleştirilmiş
yapısıyla, gelişmiş bir teknik olarak ortaya çıkarılmıştır. Kali ise; kahramanların, yani üstün
savaşçıların sanatı olarak anılır. Buna bağlı
olarak Escirima ve Arnis askerlerin kullandığı bir
sistem halini almıştır.
EĞİTİM :
Kali, insan vücuduna yapılabilecek uygulamaları
12 ayrı bölgede sistemize ederken, Escirima'da
bu bölgeler 8 ile 9 , Arniste ise 4 ile 6 arasında
değişmektedir. Kullanılan Silahlar : • Tek sopa ( ya da uzun kama ) • Çifte sopa veya
kılıç • Uzun ve kısa ve hançer • Tek hançer • Çift
hançer • Palmiye ağacı esaslı sopa / çift taraflı
hançer • Çıplak el dövüşleri ( yumruk, tekme ve
yakalama ) • Mızrak / Sopa, uzun silahlar ( iki elle
kullanılmaya elverişli silahlar ) • Eğilebilen ve bükülebilen silahlar ( kırbaç v.b. ) • Fırlatılabilir
silahlar • Mermili silahlar ( yaylı silah çeşitleri;
okçuluk gibi...) • İyileştirme metodları (geleneksel
tıbbi sanatlar ) İlk bakışta dizayn ediliş itibariyle, Kali'nin bir bıçak
sanatı, Escirima ve Arnis'in de sopa kullanma sanatı
olduğu görülür. Bu sanatlar, uğraşanlarının ve
okullarının tartışma konusu haline gelmiştir. Bu sanatların en büyük özelliği, geometriyi
mükemmel kullanmalarıdır. Saldırıda, savunmada
ve hareketlerde çizgiler ile açılar büyük önem
taşımaktadır. Bunun yanında; ellerin bağımsız
kullanımı veya el ve ayakların aynı anda iki farklı
metodu uygulaması, uzun egzersizlerden sonra, ulaşılabilen yüksek seviyelerde bir beceridir. Filipin stilleri, saldırıları silahlara göre sınıflandırmaz.
Vücut enerjisinin yönüne göre ayırır. Örnek olarak;
kafaya yapılan bir saldırı, yüksek yanal saldırı
terimleriyle analize edilmektedir. Karın bölgesine
yapılan yumruklu bir saldırı, aynı bölgeye yapılan
bıçaklı saldırıyla eşdeğer tutularak enerjinin yönü ayarlanır. Öğrenciler atağın enerjisiyle başa çıkmayı
öğrenirler. Daha sonra bu bilgiyi, çeşitli uzunlukta
ve tipteki silahlara uygun hale getirirler. Öğrenciler, çıplak elle öğrenilen teknikleri ilerleyen
zamanlarda çeşitli silahlarla kullanmayı öğrenirler.
Bu sistem genel olarak her silahı kullanılabilir hale
getirmektedir. Filipin savunma sanatlarında ağırlık ayak
hareketleri, hareketlilik, vücut ve pozisyonlardadır.
Aynı kavram; atakların açıları, sapmalar, tuzaklar,
geçişler ve diğerleri farklı sıralamalarda benzer
durumlara uygulanır. Sıralamaları anlamak ve
bunlar arasındaki geçişleri uygulamak önemlidir. Filipinliler, geometrik şekillerden yararlanarak,
bunları dövüş pozisyonlarına ve hareket
kombinasyonlarına entegre ederek, dövüşçülerin
pozisyon ve hareketlerini kendi avantajları haline
getirmeyi başarmışlardır. Bazı stiller keskin hatlı
blok ve vuruşları kullanırken (Wing Chun'da olduğu gibi), bazılarıda mümkün olduğunca içine
girmeye çalışır. Öğrencinin yeteneğine göre değişen
sistemlere sahiptir. Filipin sanatlarının çoğu ama özellikle Kali, rakibini
silahsız hale getirme konusunda tam bir uzmanlık
sanatıdır. Bu genellikle, nazik bir şekilde olmaz.
Kolu kırmak ya da elde bulunan silahı düşürtmek
gibi sonuçlara varır. Filipin sanatlarının birçoğu halen bazı ülkelerin gizli
servisleri tarafından öğrenilmektedir. Ayrıca Filipin
sanatları, insan zekasının savunma sistemleri
açısından en büyük örneklerinden biri olarak
karşımızda durmaktadır.
